Шаршы
Шаршы — төрт қабырғасы тең ұзындықта және барлық бұрыштары тік (90°) болатын жазық фигура.
Шаршының бөліктері:
- 4 қабырғасы бар
- 4 бұрышы бар
- Барлық қабырғалары бірдей
- Барлық бұрыштары — тік бұрыш (90°)
📐 Шаршының ауданы қалай табылады?
Формуласы: S = a × a = a²
Мұндағы a – шаршының бір қабырғасының ұзындығы.
Мысал: Қабырғасы 5 см болса: S = 5 × 5 = 25 см²
📐 Шаршының периметрі қалай табылады?
Формуласы: P = 4 × a
Мысал: Қабырғасы 6 см болса: P = 4 × 6 = 24 см
Тапсырмалар
✏️ 1-ТАПСЫРМА
- Қабырғасы 6 см болатын шаршының периметрін тап.
- Периметрі 24 см болса, шаршының бір қабырғасы неше см?
- Қабырғасы 10 см болса, ауданын және периметрін тап.
Жауабы: P= 36 см. Бір қабырғасы 6 см. P= 40 см, S= 100 см².
✏️ 2-ТАПСЫРМА
Шаршының кейбір мәндері түсіп қалған. Орнына тиісті санды жаз:
| Қабырғасы | Аудан | Периметр |
|---|---|---|
| 5 см | ? | ? |
| ? | 49 см² | ? |
| 8 см | ? | ? |
| ? | ? | 36 см |
| Қабырғасы | Аудан | Периметр |
|---|---|---|
| 5 см | 25 см² | 20 см |
| 7 см | 49 см² | 28 см |
| 8 см | 64 см² | 32 см |
| 9 см | 81 см² | 36 см |
✏️ 3-ТАПСЫРМА
Бір шаршыны төрт бірдей кіші шаршыға бөлдік. Үлкен шаршының қабырғасы 12 см. Кіші шаршылардың әрқайсысының ауданын тап.
Жауабы: 36 см².
✏️ 4-ТАПСЫРМА
Шаршының қабырғасы 11 см. Егер қабырғасы 2 см-ге ұзарса, оның жаңа ауданын тап.
Жауабы: 169 см².
✏️ 5-ТАПСЫРМА
Екі шаршының бірінің қабырғасы – 15 см, екіншісінікі – 11 см. Үлкен шаршының ауданы кішісінен нешеге артық?
Жауабы: 104 см².
Тақырып бойынша қорытынды
1. Шаршының неше қабырғасы бар?
2. Шаршының барлық қабырғалары қандай болады?
3. Егер шаршының бір қабырғасы 7 см болса, оның периметрі қанша?
4. Шаршының бұрыштарының әрқайсысы неше градустан тұрады?
5. Қай фигура барлық қабырғасы мен бұрыштары бойынша шаршыға ұқсайды?